Εορτή Τριών Ιεραρχών
Την εορτή των Τριών Ιεραρχών καθιέρωσε ο Αλέξιος ο Κομνηνός, αφενός για να τιμηθούν οι τρεις μεγάλοι άγιοι της Εκκλησίας μας, αφετέρου για να σταματήσουν οι διαμάχες και οι φιλονικίες των πιστών σχετικά με το ποιος από τους τρεις Άγιους είναι ο σπουδαιότερος. Το ελληνικό κράτος όρισε την ημέρα αυτή ως επίσημη εορτή της Ελληνικής Παιδείας.
Ως Τρεις Ιεράρχες αναφέρονται οι τρεις επιφανείς άγιοι και προστάτες των γραμμάτων και της Παιδείας, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Βασίλειος ο Μέγας και ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός ή Γρηγόριος ο Θεολόγος
Ο Βασίλειος Καισαρείας, γνωστός και ως Μέγας Βασίλειος ή Άγιος Βασίλης, ήταν επίσκοπος στην Καισάρεια της Καππαδοκίας, στην Μικρά Ασία (στη σημερινή Τουρκία). Ήταν Πατέρας της Εκκλησίας, κορυφαίος θεολόγος του 4ου αιώνα
Ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός, γνωστός και ως Γρηγόριος ο Θεολόγος και Γρηγόριος της Ναζιανζού, ήταν Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως τον 4ο αιώνα μ.Χ. Θεωρείται ευρέως ως ο πιο ταλαντούχος ρήτορας μεταξύ των Πατέρων της Εκκλησίας.
Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, γεννήθηκε στην Αντιόχεια της Συρίας μεταξύ 344 και 354. Έδρασε στην ίδια πόλη, αλλά και στην Κωνσταντινούπολη και τελικά πέθανε εξορισμένος από την αυτοκρατορική αυλή το 407, λόγω του αυστηρού ελέγχου που της ασκούσε.
« ΕΑΡ ΧΕΛΙΔΩΝ ΟΥ ΚΑΘΙΣΤΗΣΙ ΜΙΑ ΑΙ ΤΡΕΙΣ ΑΗΔΟΝΕΣ ΔΕ ΤΩΝ ΨΥΧΩΝ ΕΑΡ ».= ( Δηλαδή ένα χελιδόνι δεν φέρνει την άνοιξη, τα τρία, όμως, αηδόνια του Πνεύματος, δηλαδή οι τρεις Ιεράρχες φέρνουν το έαρ των ψυχών, την Άνοιξη στις ψυχές. )
Αυτός ο στίχος που διαβάζουμε στην Εκκλησιαστική ακολουθία δεν είναι απλά ένα σχήμα λόγου αλλά μια πραγματικότητα. Τρείς ήταν, ναι, μόνο τρεις αλλά ήταν, κολοσσοί των γραμμάτων, γίγαντες του Πνεύματος, Τιτάνες πραγματικοί. Γι’ αυτό και κατόρθωσαν να φέρουν την Άνοιξη στις ψυχές των ανθρώπων, στις κοινωνίες που έζησαν, στην εποχή τους. Άνοιξη που κληροδότησαν και στις μετέπειτα γενεές, άνοιξη που φέρνουν κάθε στιγμή στη ζωή μας με τη διαχρονικότητα του έργου τους. Οι τρεις Ιεράρχες έζησαν τον τέταρτο και πέμπτο αιώνα μ.Χ..
Και οι τρεις ήταν παιδιά πλουσίων οικογενειών ευγενικής καταγωγής. Σπούδασαν στα καλύτερα πανεπιστήμια της εποχής τους και έγιναν ξακουστοί σε όλη την Αυτοκρατορία για την εξαίρετη παιδεία και το κοινωνικό τους έργο. Εκεί, όμως που οι τρεις Ιεράρχες, πραγματικά, διέπρεψαν ήταν το πεδίο της Θεολογίας και των ανθρωπιστικών επιστημών. Οι λόγοι τους είναι πραγματικά μνημεία θεολογικής οξυδέρκειας. Καταξιώνουν το ανθρώπινο πρόσωπο συνδέοντάς το με τον Δημιουργό και δίνοντάς του αιώνια προοπτική. Ενώ η αφοσίωσή τους στον Θεό και τον άνθρωπο δεν ήταν μόνο θεωρητική αλλά έμπρακτη και ουσιαστική. Ένα σύστημα κοινωνικής πρόνοιας που βασιζόταν στη δική τους κοινωνική προσφορά. Και οι τρεις άνδρες ανέπτυξαν πλούσια φιλανθρωπική και κοινωνική δράση. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Βασιλειάδα, μια πόλη, ένα συγκρότημα από ορφανοτροφείο, γηροκομείο, πτωχοκομείο και άλλα ευαγή ιδρύματα που ίδρυσε ο Βασίλειος. Και τέλος μας προσφέρουν το υπέροχο παράδειγμα του βίου τους που θα πρέπει να είναι οδηγός στη ζωή μας. Ένας φωτεινός φάρος στο πέλαγος του βίου, ένας οδοδείκτης, μια πυξίδα στο ταξίδι της ζωής μας.
Κατ’ αρχήν το υπέροχο παράδειγμα της αυτοθυσίας τους. Οι τρείς Ιεράρχες είχαν τα πάντα. Υλικό πλούτο, χρήματα, οι οικογένειές τους θεωρούνταν από τις πλουσιότερες της εποχής τους. Είχαν επίσης τη φοβερή δύναμη της γνώσης Θα μπορούσαν να έχουν την πιο άνετη ζωή, την πιο εύκολη πορεία, την λαμπρότερη σταδιοδρομία. Και, όμως, τα θυσίασαν όλα για την αγάπη τους στο Θεό, που περνά μέσα από την αγάπη προς τον συνάνθρωπο.
Τί ανάλογο θα μπορούσαμε να κάνουμε εμείς; Αν δεν μπορούμε να αφιερώσουμε όλη μας τη ζωή, την περιουσία, το χρόνο και την προσπάθειά μας στον Θεό και τον συνάνθρωπο, ας αφιερώσουμε έστω κάτι λίγο, κάτι ελάχιστο από το περίσσευμα ή το υστέρημα του χρόνου μας, των αγαθών μας ή του κόπου μας για να προσευχηθούμε για αυτούς, ή για να βοηθήσουμε τον αδελφό μας που μας έχει ανάγκη. Οι τρεις Ιεράρχες δεν φοβήθηκαν να πουν την αλήθεια, να υποστηρίξουν το δίκαιο, να ελέγξουν το άνομο, πολιτικό και εκκλησιαστικό κατεστημένο της εποχής τους, να τα βάλουν με τους ισχυρούς της γης. Οι συνέπειες, απλά, δεν τους ενδιέφεραν.
Οι Τρεις Ιεράρχες είναι το παράδειγμα των ανθρώπων, οι οποίοι με το έργο τους, διακήρυξαν ότι δεν φοβούνται να περπατήσουν στον δρόμο του Θεού, δεν φοβούνται να μοιραστούν το Φως Του με τους άλλους, διότι γνώριζαν ότι όλοι πρέπει να έχουν ίσες ευκαιρίες, όχι μόνο στα υλικά αγαθά, αλλά και στην γνώση και στην πίστη, από την στιγμή που γεννήθηκαν άνθρωποι. Δίδαξαν ότι στις δύσκολες εποχές που όλοι διανύουμε, δεν πρέπει να πάψουμε να αγωνιζόμαστε, αλλιώς θα πάψουμε να είμαστε άνθρωποι. Οι Τρεις Ιεράρχες αγωνίστηκαν για να αποτρέψουν την αδικία, να φροντίσουν αυτούς, που ήταν ξεχασμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο και να φωτίσουν με το ευλογημένο πνεύμα τους τα γράμματα και την γνώση. Τέλος, διακήρυξαν ότι η φιλανθρωπία, η αλληλεγγύη, η πνευματική και ψυχική βοήθεια δεν είναι έργα μόνο των ικανών, αλλά υποχρέωση του καθενός…
Μην αρνηθείς να ανοίξεις τα μάτια σου!
Τρεις Ιεράρχες, 30/1/15, Νιμβριώτη Ελένη, Γ’3